Mensbeelden achter beleid - SCP
16 oktober 2023

Artikel delen via:

Lessen over de rol van mensbeelden bij het LLO-beleid en de covid-vaccinatiestrategie

Dit rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzoekt welke mensbeelden (aannames over wat voor soort mensen burgers zijn of kunnen zijn) ten grondslag liggen aan beleid, en wat de gevolgen daarvan zijn. De auteurs, o.a. Wieke Blijleven, Franziska de Koning en Said Sarwary, analyseren twee casussen: het beleid rondom Leven Lang Ontwikkelen en de covid-vaccinatiestrategie.


In beide beleidsdomeinen wordt vaak uitgegaan van ideaaltypen: mensen die rationeel, welwillend, verantwoordelijk zijn, eigen keuzes kunnen maken en vooruit kijken. Er is ook een tegenoverliggend beeld: de kwetsbare mens, die minder zelfredzaam is en meer steun nodig heeft.


Het rapport waarschuwt dat deze beelden verhelderend kunnen zijn, maar ook te simplistisch. Wie niet goed past bij één van de stereotype mensbeelden (tussen die extremen of afwijkend qua situatie) loopt het risico genegeerd te worden of verkeerd begrepen te worden in beleid. Vooral burgers met wisselende, complexe of onvoorspelbare behoeften kunnen daardoor buiten de boot vallen.


Een van de centrale aanbevelingen is dat beleid erkenning moet geven aan de variëteit in mensen — niet iedereen is even rationeel of vooruitkijkend, en mensenwisselende omstandigheden. Beleidsmakers zouden vanaf het begin rekening moeten houden met die diversiteit, bijvoorbeeld bij beleidsframings, communicatiestrategieën en uitvoering.


Sociaal en Cultureel Planbureau - Den Haag, 16 oktober 2023

Download via https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/10/16/mensbeelden-achter-beleid

Meer documenten

13 november 2025
Vandaag starten CZ en de gemeente Eindhoven een actieonderzoek voor mensen met een levenslange en levensbrede hulpvraag. Het gaat om menswaardige toegang tot ondersteuning en zorg met de centrale vraag: wat is nodig om het leven te leiden zoals je dat wilt? Een fijn leven voor deze mensen, met ondersteuning en zorg die past en eenvoudig beschikbaar is, dat is waar zij zich voor inzetten. De gemeente en CZ vinden het belangrijk dat mensen toegang tot ondersteuning en zorg krijgen die menswaardig is. Rina Arendse maakt zich hier al jaren hard voor. Ze leidt al 45 jaar een liggend bestaan en is dagelijks afhankelijk van meerdere zorgverleners. Toch moet Rina elk jaar opnieuw bewijzen dat ze hulp nodig heeft, steeds weer formulieren invullen en keuringen ondergaan. “Er is een extreme focus op details en een dwingende focus op controle. Ik ben een zorgproduct dat voortdurend wordt beoordeeld op bruikbaarheid en houdbaarheid. Ontdaan van enige vorm van menselijkheid. Dit was de reden om in 2020 de Missie Mens met Naam te starten, ik heb gevraagd om dit in praktijk te gaan brengen” aldus Rina Arendse. Het huidige systeem zorgt voor stress, onzekerheid en energieverlies. Instanties werken langs elkaar heen, waardoor het aanbod versnipperd is en mensen niet krijgen wat ze nodig hebben. Rina heeft een groep meedenkers om zich heen verzameld, die haar missie ‘mens met naam’ ondersteunen. Samen met CZ en de gemeente Eindhoven gaan zij nu onderzoeken hoe het anders kan. “We willen oplossingen bieden die aansluiten bij het leven van iemand” benadrukt Joep de Groot, voorzitter CZ. “Samen met Eindhoven willen we ervoor zorgen dat mensen ondersteund worden in wat voor hen belangrijk is, in plaats van zich bezig te houden met de vraag waarom iets niet kan.” In het actieonderzoek delen tien deelnemers hun ervaringen en krijgen zij één vaste contactpersoon. Die kijkt samen met hen naar hun totale hulpvraag: wat is nodig om het leven te leiden zoals je dat jij wilt en hoe kan dat voor langere tijd geregeld worden met minder gedoe? De contactpersoon legt de puzzel met alle betrokken partijen en zoekt naar oplossingen die passen bij het leven van de deelnemer, ook als die niet in het systeem passen. “Als gemeente willen we dat inwoners niet verdwalen in regels of formulieren,” zegt Samir Toub, wethouder in Eindhoven. “Mensen moeten zich gehoord en geholpen voelen. Door ondersteuning en zorg eenvoudiger te maken, geven we mensen rust en zekerheid zodat zij hun energie kunnen richten op wat hun leven betekenis geeft.” Contact voor media en interviewverzoeken: Eindhoven – Emily Worthington, woordvoerder | 040-2382193 | perscentrum@eindhoven.nl CZ – Inge Tra, woordvoerder | 06-10674837 | inge.tra@cz.nl Missie Mens met Naam: www.mensmetnaam.nl
15 december 2023
Wederkerigheid in een zorgrelatie Hoe ziet wederkerigheid eruit in een zorgrelatie? Rina en Co vertellen, elk vanuit het eigen perspectief, hoe ze die relatie beleven. Co Gadellaa is apotheekhoudend huisarts Rina Arendse is initiatiefneemster van Mens Met Naam
1 oktober 2022
Rina Arendse doet een oproep voor tekenen van het manifest voor menswaardige toegang tot zorg via het Reliëf.